Podstawowe zwroty

Podstawowe zwroty

Tak - Sì;

Nie - No;

Proszę. - Prego;

Dziękuję (bardzo) - Grazie mille;

Nie ma za co - Non c'è di che; Niente

Przepraszam (przykro mi) - Mi dispiace/Scusi;
Przepraszam (w prośbie o pomoc) - Mi scusi;

Nic nie szkodzi. - Non fa niente; Fa niente

Cześć - Ciao;

Dzień dobry - Buon giorno;

Dobry wieczór - Buona sera;

Do widzenia - Arrivederci;

Do zobaczenia wkrótce - A presto;

Dobranoc - Buona notte;

Dobrze - Bene;

Zgadzam się - Sono d'accordo.

Nie zgadzam się - Non sono d'accordo.

Jak się masz? - Come va?;

Jak się Pan/Pani ma? - Come sta?

Dziękuję, dobrze - Sto bene, grazie.

W porządku - Tutto bene.

Nie mówię po włosku - Non parlo italiano.

Znam włoski tylko trochę - Parlo un po' l'italiano.

Czy mówi Pan/Pani - Parla...

po angielsku - inglese?

po niemiecku - tedesco?

po francusku - francese?

po hiszpańsku - spagnolo?

po polsku - polacco?;

Mówię bardzo słabo po - Parlo un po'...

Nie rozumiem - Non capisco

Rozumiem - Capisco

Mógłby mi pan to napisać? - Me lo potrebbe scrivere, per favore?

Czy mógłby Pan/ mogłaby Pani to powtórzyć? - Potrebbe ripetermelo, per favore?

Proszę mówić wolniej - Potrebbe parlare più lentamente, per favore?

Nazywam się... - Mi chiamo...

Jestem cudzoziemcem/cudzoziemką - Sono straniero/straniera

Jestem z Polski - Vengo dalla Polonia

Zaimek względny - odpowiedzi

Oto odpowiedzi do porpzedniego ćwiczenia.

1.
a) Come si chiama il pesce che mangiamo?
b) Gli piace il modo in cui parli.
c) Lo scrittore di cui ti parlo non abita più qui.
d) Ugo è l'esperto a cui gli studenti fanno domande.
e) Quando vuoi portarmi il libro di cui avevamo parlato la settimana scorsa?
f) Sono i cani con cui esco ogni sera.
g) Si sono fermate due macchine da cui motori usciva fumo.

2.
a) Stavamo parlando della sua ragazza della quale non parliamo mai.
b) I suoi genitori si sono incontrati con il direttore con il quale non si vedono spesso.
c) Abbiamo visto i palazzi nei quali abitano i vostri nonni.
d) Conosci la donna alla quale Francesco offre i fiori?
e) Sono i medici dai quali andiamo spesso.

Zaimek względny - ćwiczenia

Odpowiedzi na następnej lekcji

1. Wstaw odpowiedni zaimek w puste miejsca:

a) Come si chiama il pesce ........ mangiamo?
    (Jak nazywa się ryba, którą jemy?);

b) Gli piace il modo ......... parli.
    (Podoba mu się sposób, w jaki mówisz.);

c) Lo scrittore ........ ti parlo non abita più qui.
    (Pisarz, o którym ci mówię nie mieszka już tutaj.);

d) Ugo è l'esperto ........ gli studenti fanno domande.
    (Ugo jest ekspertem, któremu studenci zadają pytania.);

e) Quando vuoi portarmi il libro ........ avevamo parlato la settimana scorsa?
    (Kiedy chcesz przynieść mi książkę, o której rozmawialiśmy w zeszłym tygodniu?);

f) Sono i cani ........ esco ogni sera.
   (To są psy, z którymi wychodzę co wieczór.);

g) Si sono fermate due macchine ........ motori usciva fumo.
    (Zatrzymały się dwa samochody, z których silników wydobywał się dym)

2. Uzupełnij zgodnie z regułą prezentowaną we wzorze:

    Marco è la persona a cui (alla quale) telefono spesso.
    (Marco jest osobą, do której często dzwonię.)

a) Stavamo parlando della sua ragazza di cui ........ non parliamo mai.
     (Rozmawialiśmy o jego dziewczynie, o której nigdy nie rozmawiamy.);

b) I suoi genitori si sono incontrati con il direttore con cui ........ non si vedono spesso.
    (Jego rodzice spotkali się z dyrektorem, z którym nie widują się często.);

c) Abbiamo visto i palazzi dove ........ abitano i vostri nonni.
    (Widzieliśmy kamienice, w których mieszkają wasi dziadkowie.);

d) Conosci la donna a cui ........ Francesco offre i fiori?
    (Znasz kobietę, której Francesco wręcza kwiaty?)
  e) Sono i medici da cui ....... andiamo spesso.
    (To są lekarze, do których często chodzimy.)

Nek - Lascia che io sia

Spróbujcie słuchać piosenki i czytać słowa po włosku. Później jeszcze raz, ale czytać słowa po polsku. Mam nadzieję, że się podoba.

Io non ti chiedo niente
O nic cię nie proszę

Il tuo saluto indifferente mi basta
Wystarczy mi twoje obojętne pożegnanie (pozdrowienie)

Ma tu non puoi più farmi
Male da starci male
Nie możesz mnie bardziej pogrążyć

Non vali più di questa luna spenta
Nie jesteś warta więcej niż ten wyblakły księżyc

Ricorda che dicevi a me
Pamietaj, jak mówiłaś mi

Lascia che io sia il tuo brivido più grande
Pozwól, bym została twoim największym pragnieniem

Non andare via accorciamo le distanze
Nie odchodź, skróćmy te dystanse

Nelle lunghe attese tra di noi
Podczas długich oczekiwań

Io non ho confuso mai
Nigdy nie pomyliłem

Braccia sconosciute con le tue
Nieznanych mi ramion z Twoimi

e parli e scherzi e ridi
Mówisz, żartujesz, śmiejesz się

Ti siedi e poi mi escludi sento addosso
Siadasz, i tak mnie wyrzucisz, czuję to

Sorrisi che conosco sorrisi sulla pelle
Znajome uśmiechy, czuję je na skórze

Quando eravamo terra e stelle
Gdy byliśmy ziemią i gwiazdami

Adesso se tu mi vuoi e se lo vuoi
Teraz, jeśli mnie chcesz, jesli tego chcesz

Lascia che io sia il tuo brivido più grande
Pozwól, abym został twoim największym pragnieniem

E non andare via accorciamo le distanze
I nie odchodź, skróćmy te dystanse

Nelle lunghe attese tra di noi
Podczas długich oczekiwań

Io non ho confuso mai
Nigdy mi nie przeszkadzały

I tuoi pensieri mi sfiorano
Twoje myśli dotykające mnie lekko

Ti vengo incontro e più niente è importante
Idę ci naprzeciw, nic już nie jest ważne

Solo...
Tylko...

E se lo vuoi
I jeśli tego chcesz

Lascia che io sia il tuo brivido più grande
Pozwól, abym został twoim najwiekszym pragnieniem

E non andare via non sei più così distante
Nie odchodź, nie jesteś już tak daleka

Quello che c'è stato tra di noi
To, co miedzy nami zaszło

Io non l'ho confuso mai
Wcale mi nie drażni

I tuoi pensieri mi sfiorano
Twoje mysli dotykają mnie lekko

Ed il passato si arrende al presente
A przeszłość poddaje się teraźniejszości

Zaimek względny

Opowiedzi z poprzedniego ćwiczenia:


mój przyjaciel .........il mio amico......
twoja gazeta   ..........il tuo giornale......
wasze błędy   ...........i vostri sbagli......
jej kraj           ...........il suo paese......
ich szkoła       ...........la loro scuola......
jego sweter    ...........il suo maglione ......







Na dzisiejszej lekcji zajmiemy się zaimkami względnymi. Podam teorię, a w następnym poście ćwiczenia. Zapraszam!




Zaimek względny to część mowy, której zadaniem jest wprowadzenie zdania podrzędnego, odnosząc się do wspomnianych wcześniej pojęć, osób, sytuacji. W  ęzyku włoskim wyróżniamy kilka takich zaimków, wśród których: che, cui, chi, dove, quanto.

Zaimek względny "che"

"Che" jest zaimkiem nieodmiennym, co oznacza, iż w każdym rodzaju i liczbie ma taką samą formę. Jest równoznaczne z zaimkami: il quale, i quali, la quale, le quali. Może zastąpić w zdaniu podmiot. Przykłady:

Marco ha incontrato una delle sue amiche che frequentava la stessa scuola.Marco spotkał jedną ze swoich przyjaciółek, która chodziła do tej samej szkoły.

Abbiamo perso i soldi che ci hanno regalato i nostri genitori.
Zgubiliśmy pieniądze, które sprezentowali nam nasi rodzice.

Jak widać w powyższych przykładach, zaimek "che" może zastępować podmiot - zdanie pierwsze lub wprowadzać dopełnienie zdania względnego - zdanie drugie. Jeśli jednak zaimek "che" poprzedzilibyśmy rodzajnikiem określonym, zmienia ono swoje znaczenie:

Francesco si comporta sempre bene il che dimostra la sua responsabilità.
Francesco zawsze dobrze się zachowuje, co pokazuje jego odpowiedzialność.

Przyimek "che" mógłby też zostać poprzedzony rodzajnikiem ściągnięty, jak w poniższym przykładzie:

Mi hai detto tutta la verità sull'incidente del che ti ringrazio.
Powiedziałeś mi całą prawdę na temat wypadku, za co ci dziękuję.

Zaimek względny "cui"
Zaimek ten jest nieodmienny i zazwyczaj poprzedzony przyimkiem. Zobaczmy zilustrowanie powyższej reguły na przykładach:

Mi hai portato il giornale di cui (del quale) avevamo parlato la settimana scorsa?
Przyniosłaś mi ten dziennik, o którym rozmawialiśmy w zeszłym tygodniu?

Ci sono persone con cui (con le quali) non si può parlare apertamente.Są osoby, z którymi nie można otwarcie rozmawiać.

Jak widzimy w przedstawionych zdaniach, zaimek "cui" można byłoby zastąpić zaimkami względnymi poprzedzonymi rodzajnikami ściągniętymi (np. del quale, con le quali). W miejsce wyrażenia przyimkowego "a cui" bardzo często używamy samego zaimka "cui", pozbawionego przyimka, np.:

Lui si riflette tutto il tempo chi è stata la persona cui ho telefonato oggi.On zastanawia się cały czas, kim była osoba, do której dziś zadzwoniłam.

Zaimek względny "chi"

Chi non lavora, non mangia.Kto nie pracuje, ten nie je.

Chi non vuole andare a scuola può rimanere a casa.
Kto nie chce iść do szkoły, może zostać w domu.

Zaimek względny "dove"
Zaimek ten jest względny jeśli określa relację pomiędzy zdaniem nadrzędnym a zdaniem podrzędnym; w innych wypadkach funkcjonuje jako przysłówek miejsca. Przykłady:

Mi sono seduto a un tavolo dove aspettavo Monica.Usiadłem sobie przy stole, gdzie czekałem na Monikę.

Ci siamo incontrati davanti al bar dove lavora mia sorella.
Spotkaliśmy się przed barem, w którym pracuje moja siostra.

Zaimek względny "quanto"
Pełni on rolę zaimka względnego, jeśli został użyty w znaczeniu "quello che", w innych wypadkach jest pytajnikiem (ile?) albo służy do porównywania cech (tanto...quanto - taki...jak). Przykłady zdań, w których "quanto" jest zaimkiem względnym, przedstawiamy poniżej:

Abbiamo ascoltato quanto (quello che) volevate.Wysłuchaliśmy tego, co chcieliście.

Il medico ha ricevuto quanti (quelli che) sono venuti.
Lekarz przyjął tych, którzy przyszli.

Zaimek dzierżawczy

Jednym z rodzajów zaimków, obecnych również w języku polskim, są zaimki dzierżawcze. Używamy ich, chcąc określić przynależność określanej przezeń rzeczy. Zaimki dzierżawcze w języku włoskim wyglądają następująco:

MIO - MÓJ

TUO - TWÓJ

SUO - JEGO, JEJ

NOSTRO - NASZ

VOSTRO - WASZ

LORO - ICH

Podane wyżej zaimki przedstawione zostały w liczbie pojedynczej. Różnica między liczbą pojedynczą a liczbą mnogą zaimków dzierżawczych została zobrazowana na przykładzie zdań:

Maria è la mia migliore amica.
Maria jest moją najlepszą przyjaciółką.

Con le mie amiche non mi annoio mai.
Z moimi przyjaciółkami nigdy się nie nudzę.

I miei amici mi telefonano ogni settimana.
Moi przyjaciele dzwonią do mnie co tydzień.

Widzimy więc, co wynika z powyższych przykładów, iż włoskie zaimki dzierżawcze odmieniają się przez liczbę i rodzaj. Dzięki temu dopasowują się do określanychprzez siebie rzeczowników.

Uwaga!
W przypadku stopni pokrewieństwa nie używamy rodzajnika przedzaimkiem dzierżawczym. Powiemy więc: mia madre, mio padre. Reguła ta nie odnosi się do zdrobnień (powiemy zatem:
la mia mamma, il mio padre.), a także do liczby mnogiej (w tym wypadku: le mie sorelle, i miei genitori).

Ćwiczenie:

Przetłumacz podane wyrażenia: (słownictwo, którego nie znacie, znajduje się w poprzednich lekcjach)

• mój przyjaciel ........................................
• twoja gazeta   ........................................
• wasze błędy   ........................................
• jej kraj           ........................................
• ich szkoła       ........................................
• jego sweter    ........................................

Odpowiedzi w następnej lekcji.

Zaimek osobowy

W języku włoskim, podobnie jak w języku polskim istnieją zaimki osobowe, które mogą pewłnić różne role, począwszy od zastąpienia  podmiotu po występowanie w roli dopełnienia (bliższego lub dalszego). Zanim jednak dojdziemy do omawiania roli, jaką może pełnić zaimek
w zdaniu, poznamy zaimki osobowe języka włoskiego. W mianowniku prezentują się one następująco:

IO - JA

TU - TY

LUI - ON

LEI - ONA

NOI - MY

VOI - WY

LORO - ONI, ONE

Oto przykłady użycia owych zaimków w zdaniach:

Mentre io parlavo con Roberto, loro insegnavano Sofia l'italiano.
Podczas gdy ja rozmawiałem z Robertem, one uczyły Sofię włoskiego.

Quando noi giocavamo a carte, voi avete deciso di andare a spasso.
Kiedy my graliśmy w karty, wy zdecydowaliście się pójść na spacer.

Mentre tu leggevi il giornale, lei preparava il pranzo.
Kiedy ty czytałeś gazetę, ona przygotowywała obiad.

Wymowa włoskich słówek

Wymowa włoska jest bardzo zbliżona do polskiej, jednak nieco się od niej różni. Różnice istniejące pomiędzy wymową włoską a wymową polską przedstawiamy poniżej:

• Spółgłoskę "c" wymawiamy:

- przed "e" oraz "i" jak polskie [cz], np.: cena (kolacja), cipolla (cebula);

- przed innymi samogłoskami jak polskie [k],np.: cattivo (zły), cotto
(gotowany), cucina (kuchnia).

• Spółgłoskę "g" wymawia się:

- przed "e" oraz "i" jak polskie [dż], np.: gelati (lody), gioia (radość);

- przed innymi samogłoskami jak polskie [g], np.: figura (figura); gonna
(spódnica).

• Spółgłoskę "s" wymawiana jest:

- przed dowolną spółgłoską dźwięczną jak polskie [z], np.: sbaglio (błąd),
sviluppo (rozwój);

- między dwiema samogłoskami jak polskie [z], np.: paese (kraj), casa
(dom);

- jak polskie [s] w pozostałych przypadkach.

• Dyftong "sc" wymawia się:

- przed samogłoskami "e" oraz "i" jak polskie [sz], np.: sciare (jeździć na
nartach); scena (scena);

- jak polskie [sk] w pozostałych przypadkach, np.: scuola (szkoła), scodella
(miska).

• Spółgłoska "z" wymawiana jest:

- jak [dz], z reguły na początku wyrazu, np.: zaino (plecak), zio (wujek);

- jak [dz] między dwiema samogłoskami, np.: azalea (azalia);

- jak [c], gdy jest podwojona, np.: piazza (plac), palazzo (pałac);

- jak [c], gdy występuje przed "i", np.: grazioso (wdzięczny), paziente
(cierpliwy).

• Dyftong "qu" jest wymawiany jak [kł], np.: questo (ten), quaderno (zeszyt).

• Spółgłoska "h" nie jest wymawiana w języku włoskim.

Używa się jej celem zachowania twardej wymowy między
spógłoskami "c" i "g", np.: chiasso (hałas), ghiandaia (sójka).
Występuje również w odmianie czasownika avere (mieć).

• Zestawienie "gn" wymawia się jako [ń]: ognuno (każdy), bagno (łazienka).

• Połączenie "gl" wypowiadamy jak miękkie [l], np.: foglia (liść), figlia (córka), maglia (sweter).

Akcent włoski

O ile w języku polskim akcent pada z reguły na przedostatnią sylabę, o tyle w języku włoskim akcent wyrazowy jest ruchomy, co oznacza, że może on padać na każdą sylabę. Język włoskim charakteryzuje się tym, że istnieją słowa akcentowane na ostatnią sylabę i tylko w tym przypadku akcent zawsze zaznacza się graficznie.
Wśród tego rodzaju słów są między innymi nazwy dni tygodnia: lunedì (poniedziałek), martedì (wtorek) itd. Ponadto w języku włoskim używane są inne słowa akcentowane na ostatnią sylabę: papà (tata), città (miasto). Akcent może również padać:

- na przedostatnią sylabę, tak jak w języku polskim: finestra (okno), sportello (okienko);

- na trzecią sylabę od końca: possibile (możliwy), matematica (matematyka).

We wszelkiego rodzaju słownikach pozycja akcentu jest zaznaczana. Oprócz wyrazów akcentowanych na ostatniej sylabie, akcent wyrózniamy także w przypadku słów składających się z jednej tylko sylaby: più (więcej, już), può (może).

Chcąc odróżnić wyrazy brzmiące tak samo, a znaczące co innego (homonimy) stosujemy również akcent graficzny:

sì (tak) - si (się);
sè (sobie) - se (jeśli);
dà (daje) - da (od, do);
lì (tam) - li (ich);
là (tam) - la (ją);
è (jest) - e (i).

Warto wspomnieć, że niektóre wyrazy zmieniają swoje znaczenie w zależności od akcentu:

papà (tata) - papa (papież);
ancora (jeszcze) - ancora (kotwica).

Alfabet włoski

Witajcie! Dziś pierwsza lekcja włoskiego. Alfabet podam Wam na youtube, pozniej zabierzemy się za pierwsze słówka i gramatykę.

Alfabet włoski składa się z 21 liter, które mają następujące nazwy:

a = a;
b = bi;
c = czi;
d = di;
e = e;
f = effe;
g = dżi;
h = akka;
i = i;
l = elle;
m = emme;
n = enne;
o = o;
p = pi;
q = ku;
r = erre;
s = esse;
t = ti;
u = u;
v = w;
z = dzeta.

Alfabet włoski obejmuje więc 5 samogłosek (a, e, i, o, u) i 16 spółgłosek (b, c, d, f, g, h, l, m, n, p, q, r, s, t, v, z). W wyrazach obcego pochodzenia występują ponadto litery takie jak:

j = i lunga; np. jugoslavo Jugosławianin
k = kappa; np. kulak kułak
w = wu doppia; Walter Walter
x = iks; ex ministro były minister
y = i greka. yacht jacht
Znajomość włoskiego alfabetu (nazw włoskich liter) bardzo przydaje się między innymi podczas różnego rodzaju rozmów telefonicznych, kiedy zostajemy poproszeni o przeliterowanie jakiegoś nazwiska.

Uwaga!

Nazwy liter alfabetu włoskiego mają rodzaj żeński. A zatem jest:

la "a", la "bi", la "zeta" itd.