Pory roku la primavera - wiosna; l'estate - lato; l'autunno - jesień; l'inverno - zima
Miesiące gennaio - styczeń; febbraio - luty; marzo - marzec; aprile - kwiecień; maggio - maj; giugno - czerwiec; luglio - lipiec; agosto - sierpień; settembre - wrzesień; ottobre - październik; novembre - listopad; dicembre - grudzień
Szyk zdania oznajmującego w języku włoskim nie różni się od zdania polskiego. Na początku występuje podmiot, następnie orzeczenie, a po nim dopełnienie: I libri sono interessanti. - Książki są ciekawe.
Zdanie może też zawierać okoliczniki i przydawki:
I quattro gialli libri sulla tavola sono interessanti. - Cztery żółte książki na stole są interesujące.
Wtedy szyk zdania pozostaje nienaruszony, ponieważ przydawki są wstawione przed podmiot.
Zdanie może zawierać przydawkę również na końcu: I libri sono sulla tavola. - Książki są na stole.
We włoskim istnieją też zdania rozpoczynające się od orzeczenia:
Potete comprarmi un chilo di pere - Możecie kupić mi kilogram gruszek.
Tak więc w języku włoskim obowiązuje taki sam szyk zdania oznajmującego, jak w języku polskim w kolejności: podmiot + orzeczenie + dopełnienie
Zadanie: Przetłumacz poniższe zdania na język polski. Słowa pochodzą z poprzednich lekcji. Jeśli nie znasz słówek, użyj słownika ling.pl
Parlo un po' l'italiano.
Sono straniero, vengo dalla Polonia, abito a Cracovia.
Le pere ed i libri sono sulla tavola.
La poesia è molto interessante.
-------------------------
Odpowiedzi: 1. Mówię trochę po włosku. 2. Jestem cudzoziemcem, pochodzę z Polski, mieszkam w Krakowie. 3. Gruszki i książki są na stole. 4. Poezja jest bardzo interesująca.
Czy marzyliście kiedyś o tym, by studiować za granicą? I to nie w Wielkiej Brytanii czy Irlandii, ale w kraju o znacznie przyjemniejszym klimacie? Dla wielu Polaków studia za granicą wydają się być niemożliwym do spełnienia marzeniem. Takie podejście wynika z braku informacji o rzeczywistych możliwościach. Największą przeszkodą na początku nie muszą być pieniądze, ale bariera językowa. By rozpocząć studia we Włoszech należy, co jest logiczne, posługiwać się w sposób płynny językiem włoskim. Szczególnie ważna jest zdolność rozumienia i opanowanie języka specjalistycznego koniecznego dla danego kierunku studiów. Dla osób chcących studiować kierunki ścisłe we Włoszech szkoła Bertrand Russel organizuje kursy przygotowawcze. Humaniści mają więcej szczęścia - wystarczy im opanowanie języka ogólnego np. poprzez intensywny kurs językowy.
Każda uczelnia ma swoją politykę dotyczącą przyjmowania kandydatów na studia. By poznać szczegółowe informacje należy zajrzeć na stronę uczelni. Wymagania zmieniają się bowiem z roku na rok. Poniżej przedstawiam ogólne informacje dotyczące studiów w Università degli Studi di Padova.
Wymagania związane z przyjęciem na studia są różne w zależności od kierunku studiów. Uniwersytet w Padwie oferuje trzy rodzaje kierunków studiów:
Corsi ad accesso libero: kierunki studiów z wolnym wstępem, bez limitu miejsc
Corsi ad accesso programmato: ograniczona liczba miejsc, co roku ustala się kryteria przyjęcia w tzw. Avviso di ammissione, przeprowadzany jest egzamin wstępny na studia
Corsi ad accesso con prova di accertamento obbligatoria: bez limitu miejsc, obowiązkowy test z podstaw wiedzy potrzebnej do rozpoczęcia studiów
Wymagane dokumenty:
- W przypadku studiów pierwszego stopnia (licencjackich/inżynierskich) należy dostarczyć tłumaczenie przysięgłe dyplomu ukończenia szkoły średniej. W przypadku studiów drugiego stopnia tłumacznie przysięgłe dyplomu ukończenia studiów pierwszego stopnia oraz przebiegu studiów.
- Należy zwrócić się do ambasady lub konsulatu włoskiego w kraju pochodzenia z prośbą o tzw. „dichiarazione di valore”.
- Niezbędny jest również włoski numer identyfikacji tzw. codice fiscale. By uzyskać codice fiscale należy udać się do Ufficio Locale dell'Agenzia delle Entrate i przedstawić ważny dokument tożsamości.
Co roku Uniwersytet w Padwie publikuje informator dotyczący zasad immatrykolacji, który jest dostępny również w języku angielskim „Studying in Padua”.
EGZAMIN WSTĘPNY NA STUDIA:
A może medycyna we Włoszech? Na przykład w Uniwersytecie Padwańskim - uczelni, na której Galileusz przeprowadzał pierwsze autopsje.
Szkoła Bertrand Russell oferuje kursy przygotowujące kandydatów na studia do egzaminu wstępnego na takie kierunki jakmedycyna, chirurgia, stomatologia, weterynaria. Kurs organizowany jest zarówno dla obcokrajowców jak i Włochów. Lekcje biologii, chemii, matematyki i fizyki prowadzone są przez wykwalifikowaną kadrę i odbywają się w grupach liczących nie więcej niż 10 osób. Od uczestników wymaga się dobrej znajomości języka włoskiego, która w czasie kursu zostanie wzbogacona o słownictwo specjalistyczne niezbędne do studiowania we Włoszech.
primo - pierwszy secondo - drugi terzo - trzeci quarto - czwarty quinto - piąty sesto - szósty settimo - siódmy ottavo - ósmy nono - dziewiąty decimo - dziesiąty Liczebniki porządkowe od "10" wzwyż tworzy się poprzez odcięcie ostatniej litery liczebnika głównego (samogłoski) i dodanie końcówki "-esimo", np:
quarantesimo - czterdziesty; cinquantesimo - pięćdziesiąty; Natomiast liczebniki porządkowe, gdzie występuje "tre" (trzy) lub "sei" (sześć), zachowują końcówkę z liczebnika głównego. Popatrzmy:
Liczebniki porządkowe zgadzają się pod względem liczby i rodzaju z rzeczownikiem, przed którym stoją.
il primo piano - pierwszy plan; pierwsze piętro Abitiamo al quarto piano. - Mieszkamy na czwartym piętrze. Dobbiamo scendere alla seconda fermata - Musimy wysiąść na drugim przystanku.
Liczebniki porządkowe stosuje się:
- podając wieki (jako stulecia), np.:
il VI secolo a. C. (il sesto secolo avanti Cristo) - szósty wiek przed Chrystusem ;
- podając " numery" władców i papieży:
Giovanni Paolo II (secondo)
Uwaga!
Podając stulecia, nie musimy korzystać z metody przedstawionej powyżej. Jeśli mówimy o wiekach od XIII - XX, istnieje jeszcze jeden sposób, w jaki możemy je wyrazić: il'900/ il Novecento - dla określenia wieku XX; il'300/ il Trecento - dla określenia wieku XIV; l'800/ l'Ottocento - dla określenia wieku XIX.
centonovantotto - sto dziewięćdziesiąt osiem; mille - tysiąc; due mila - dwa tysiące; un milione - milion; due milioni - dwa miliony; un miliardo - miliard; tre miliardi - trzy miliardy;
Uwaga!
Liczebnik "tysiąc" to po włosku "mille"; w liczbie mnogiej przyjmuje on postać: "mila". Zatem mówimy "millenovecento" (1900), ale chcąc już powiedzieć o liczbie "2900", powiemy "duemilanovecento".
Liczbniki główne piszemy w języku włoskim łącznie, np.: duemilanovecentosettantasette (2977)
Vai, oggi voglio restare solo oresei così, prima mi fai del male poi del bene
Idź, dzisiaj chcę zostać sam... godzinami..
Jesteś taka… najpierw sprawiasz mi ból a potem radość
E sarà il motivo per cui val la pena di amare
e sarà il motivo per cui val la pena soffrire
serve a vivere I będzie to motyw dla którego warto kochać
I będzie to motyw dla którego warto cierpieć
Przydaje się w życiu
Cri lo sai, mi lasci qualcosa di più
sai capire
Cri lo sai, è scritto che mi resterai
dentro al cuore
ma tu, sei così
e tu, fai così
anche a chi t' ama
Cri, wiesz to, zostaw mi coś więcej
Potrafisz zrozumieć
Cri, wiesz, to napisane jest że zostaniesz w moim sercu
Ale ty, jesteś taka…
I ty, robisz tak…
Również temu kto cię kocha
Tra, tra le tue dolci parole e le tue scuse
scoprirò, quello che mi trattiene trattiene
Pomiędzy twoimi słodkimi słowami i twoimi przeprosinami
Odkrywam to co mnie zatrzymuje
C' è sempre un motivo per cui val la pena di amare
e di conseguenza varrà anche la pena soffrire
ci fa vivere
Jest zawsze jakiś powód dla którego warto kochać
I w konsekwencji przyjdzie również żal cierpieć za to jak się żyje
Cri lo sai, mi lasci qualcosa di più
sai capire
Cri lo sai, è scritto che mi resterai
dentro al cuore
ma tu, sei così
e tu, fai così
anche a chi t' ama, Cri
Cri, wiesz to, zostaw mi coś więcej
Potrafisz zrozumieć
Cri, wiesz to, napisane jest że zostaniesz w moim sercu
Ale ty, jesteś taka…
I ty, robisz tak…
Również temu kto cię kocha
ma tu, sei così
e tu, fai così
anche a chi t' ama
Ale ty, jesteś taka…
I ty, robisz tak…
Również temu kto cię kocha
Witajcie! Dziś zapraszam Was na stronę, na której możecie świetnie przećwiczyć rodzajniki nieokreślone:
Po prawej stronie widzimy słowo. Po lewej mamy wybór rodzajnika. Klikamy na wybrany rodzajnik, a następnie naVerifica la tua risposta. Jeśli otrzymamy Soluzione esatta,oznacza, że dodaliśmy poprawny rodzajnik. Jeśli natomiast widzimy Soluzione errata, oznacza to, że mamy błąd.
zad. 1 Proszę wstawić w wykropkowane miejsce odpowiedni rodzajnik określony. ... chiave ... fiore ... psicologo ... mani
... aereo ... macchina ... ragazzo ... valigia
... notte ... yacht ... elefante ... occhio
... gatto ... giornali ... gente ... citta'
...uomini ... animale ... xenofobo ... specchi
zad.2 Proszę wstawić w wykropkowane miejsca odpowiedni rodzajnik nieokreślony.
... testa ... informazione ... anno ... ora
... acqua ... vino ... amore ... gamba
... luce ... lettera ... pneumatico ... secondo
... quaderno ... penna ... campagna ... fiume
... quadro ... armadio ... letto ... studente
Odpowiedzi:
zad.1
la chiave il fiore lo psicologo le mani l'aereo la macchina il ragazzo la valigia la notte lo yacht l'elefante l'occhio il gatto i giornali la gente la citta gli uomini l'animale lo xenofobo gli specchi
zad.2
una testa un'informazione un anno un'ora un'acqua un vino un amore una gamba una luce una lettera uno pneumatico un secondo un quaderno una penna una campagna un fiume un quadro un armadio un letto uno studente
Stai con me, è presto e poi che fretta c'è
anche se fuori dall'auto già piove da un'ora
e sale piano la voglia di una casa,
una candela da accenderee poi spegnere. Zostań ze mną, jest wcześnie, a poza tym skąd ten pośpiech
Mimo że na zewnątrz auta już pada od godziny
i powoli przychodzi pragnienie pójścia do domu,
Trzeba zapalić świeczkę,
a później ją zdmuchnąć.
Come un'illusione dopo fiumi di rancore
tu sei dentro quella vita che vorrei.
Splendida visione in un deserto di dolore
ho già i brividi se penso che ci sei.
Jak iluzja po rzekach żaluty jesteś w życiu, które chciałbym mieć.
Urzekająca wizja na pustyni bólu
już mam dreszcze, kiedy pomyślę, że (tu) jesteś.
Scaldami ed io poi farò lo stesso,
prendimi io sono indifeso adesso.
E parlami di te: la vita che sognavi
era questa, insieme a me, oppure no?
Non dirmelo. Ogrzej mnie, a ja później zrobię to samo,
weź mnie, teraz jestem bezbronny.
I opowiedz mi o sobie> czy życie, o którym marzyłaśbyła ta razem ze mną, czy nie?
Nie mów mi tego.
E come un'illusione dopo fiumi di rancore
tu sei dentro quella vita che vorrei.
Splendida visione in un deserto di dolore ho già i brividi se penso che ci sei. Jak iluzja po rzekach żaluty jesteś w życiu, które chciałbym mieć.
Urzekająca wizja na pustyni bólu
już mam dreszcze, kiedy pomyślę, że (tu) jesteś.
Parlarti ancora mentre il mondo affiora,
dirti che non sei sola e lo sai.
La tua pelle ora, tutto il resto vola...
E nel niente solo noi...
Lontana una luce dà poesia:
non andar via.
Rozmawiać z tobą podczas gdy świat rozkwita,
powiedzieć ci, że nie jesteś sama i wiesz o tym.
Teraz twoja skóra, wszystko inne lata...
I w nicości jesteśmy tylko my...Oddalone światło tworzy poezję:
nie odchodź.
Come un'illusione dopo fiumi di rancore
tu sei dentro quella vita che vorrei.
Splendida visione in un deserto di dolore
ho già i brividi se penso che ci sei.
Jak iluzja po rzekach żaluty jesteś w życiu, które chciałbym mieć.
Urzekająca wizja na pustyni bólu
już mam dreszcze, kiedy pomyślę, że (tu) jesteś.
Parlarti ancora mentre il mondo affiora,
dirti che non sei sola e lo sai.
La tua pelle ora, tutto il resto vola...
E... ah ah ah, ari ari ar Rozmawiać z tobą podczas gdy świat rozkwita,
powiedzieć ci, że nie jesteś sama i wiesz o tym.
Teraz twoja skóra, wszystko inne lata... E... ach ach ach...
- nie mamy na myśli konkretnego przedmiotu, a jedynie rzecz będącą reprezentantem klasy obiektów, np. samochodów, książek itp., np.: Vorrei comprarmi un buon vino.(Chciałbym kupić sobie jakieś dobre wino.)
- obiekt, o którym mowa jest znany nam, a nie jest znany naszemu rozmówcy, np.: Ieri sera ho finito di leggere un libro. (Wczoraj wieczorem skończyłem czytać książkę - pewną książkę.
- obiekt, do którego się odnosimy, jest znany obu stronom rozmowy, natomiast chcemy się o nim wyrazić o "takim, a nie innym obiekcie", a nie jako "o tym, a nie innym obiekcie",np.: Adesso che ho un cane devo uscire di casa tre volte al giorno. (Teraz, kiedy mam psa, muszę wyjść z domu trzy razy dziennie - psa, a nie kota.);
- kiedy chcemy nadać rzeczownikowi wartość ekspresywną (np. podziw), np.: Ha una
immaginazione! (Ale ma wyobraźnię!).
W języku włoskim, obok rodzajnika określonego, istnieje także rodzajnik nieokreślony. Jego zadaniem jest nadawanie nieokreślonego charakteru opisywanym przez siebie przedmiotom. Rodzajnik ten, co warto podkreślić, nie posiada form liczby mnogiej. Rzadko we współczesnym języku włoskim pojawiają się popularne dawniej formy liczby mnogiej tego rodzajnika (dei, degli, delle).
W liczbie pojedynczej natomiast istnieje kilka form rodzajnika nieokreślonego; zależą one od poprzedzanego przez siebie rzeczownika:
UNO - przed rzeczownikami rodzaju męskiego rozpoczynającymi się od tzw. "s impura", czyli "s", które występuje przed spółgłoską oraz przed połączeniami literowymi: gn [n'],pn, ps, sc [š], x, y, z, a także półsamogłoski [j], np.: uno studente, uno pneumatico, uno psichiatra, uno sbirro, uno zaino; UN' - przed rzeczownikami rodzaju żeńskiego liczby pojedynczej, które rozpoczynają się od samogłoski (tylko i wyłącznie), np.: un'amico, un'ombra, un'eternità, un' università, un'omicidio; UNA- przed rzeczownikami rodzaju żeńskiego we wszystkich innych wypadkach, np.: una macchina, una ragazza, una persona;
UN - przed rzeczownikami rodzaju męskiego we wszystkich pozostałych wypadkach, np.: un ragazzo, un letto, un cane, un elefante.
Forma rodzajnika nieokreślonego może ulec zmianie, pod warunkiem, że rzeczownik poprzedzony jest przymiotnikiem, np.:
uno studente ----> un bravo studente; un'idea -----------> una bellissima idea.
Rodzajnika określonego używa się w wyrażeniach zwyczajowych, wziętych z życia codziennego, np. prendere il taxi (brać taksówkę) , avere la macchina (mieć samochód), a oprócz tego w tzw. utartych zwrotach, np. fare le vacanze (urządzać wakacje). Poza tym również wtedy, kieyd mówimy o rzeczy znanej zarówno nam, jak i naszemu rozmówcy i jesteśmy w stanie ocenić, że uzna go on za jedyny mogący wchodzić w grę w danym kontekście, np.:
Sai dov'e' il libro? (quel che ho, il mio libro) - Czy wiesz, gdzie jest książka? (ta, konkretne książka, moja książka).
Również wtedy, gdy o danym obiekcie chcemy się wyrazić jako o tym, a nie innym, np.:
Potresti spiegarmi la frase italiana di cui avevamo parlato pochi giorni fa? - Czy mógłbyś mi wytłumaczyć to zdanie włoskie, o którym rozmawialiśmy parę dni temu?
Ponadto rodzajnika określonego używamy w następujących sytuacjach:
- kiedy nasze wypowiedzi mają charakter ogólny (nawet wtedy, kiedy rzeczownik użyty w liczbie pojedynczej oznacza pewną klasę obiektów), np.:
La grammatica italiana e' difficile - Gramatyka włoska jest trudna.
- podając godzinę, np.:
A che ora partite? -O której wyjeżdżacie?
Partiamo alle sette.
- przed określeniami: signor, signora, signorina stosowanych wraz z nazwiskiem osoby, a także tytuł naukowy + nazwisko:
Hai visto il signor Bianco? - Czy widziałeś pana Bianco?
La signorina Verde mi ha detto che sei stanco. - Panna Verde powiedziała mi, że jesteś zmęczony.
W języku włoskim każdy rzeczownik poprzedzony jest rodzajnikiem. Podstawową funkcją rodzajnika jest, jak sama nazwa wskazuje, określenie rodzaju danego rzeczownika. Nie jest to jednak jedyna jego funkcja. Określa on także liczbę danego rzeczownika (pojedynczą lub mnogą), mówi nam o tym czy dany obiekt rzeczywistości pozajęzykowej jest znany rozmówcom, czy nie.
Rodzajnik określony może mieć formy: il, la, l', lo w liczbie pojedynczej, w liczbie mnogiej zaś: i, gli oraz le. Wybór właściwej formy jest uzależniony od rodzaju rzeczownika, ale również od jego pierwszej litery:
a) rzeczowniki rodzaju męskiego, które rozpoczynają się od spółgłoski poprzedzamy rodzajnikiem "il" w liczbie pojedynczej, zaś rodzajnikiem "i" w liczbie mnogiej.
il cane (pies) - i cani (psy);
b) rzeczowniki rozpoczynające się w języku włoskim od samogłoski (a,e, i, o, ubez "y") w liczbie pojedynczej poprzedzamy rodzajnikiem l', w liczbie mnogiej natomiast rodzajnikiem gli:
l'amico (przyjaciel) - gli amici (przyjaciele);
c)istnieje jescze jedna grupa rzeczowników w języku włoskim, a mianowicie rozpoczynających się od: ps, pn, y, x, gn, s+spółgłoska (tzw. s impura). Przed nimi stawiamy rodzajnik lo w liczbie pojedynczej i rodzajnik gli w liczbie mnogiej:
lo xenofobo (ksenofob) - gli xenofobi (ksenofobowie)
Na szczęście takie rzeczowniki zdarzają się w języku włoskim dość rzadko.
Oto odpowiedzi do porpzedniego ćwiczenia.
1.
a) Come si chiama il pesce che mangiamo?
b) Gli piace il modo in cui parli.
c) Lo scrittore di cui ti parlo non abita più qui.
d) Ugo è l'esperto a cui gli studenti fanno domande.
e) Quando vuoi portarmi il libro di cui avevamo parlato la settimana scorsa?
f) Sono i cani con cui esco ogni sera.
g) Si sono fermate due macchine da cui motori usciva fumo.
2.
a) Stavamo parlando della sua ragazza della quale non parliamo mai.
b) I suoi genitori si sono incontrati con il direttore con il quale non si vedono spesso.
c) Abbiamo visto i palazzi nei quali abitano i vostri nonni.
d) Conosci la donna alla quale Francesco offre i fiori?
e) Sono i medici dai quali andiamo spesso.
a) Come si chiama il pesce ........ mangiamo? (Jak nazywa się ryba, którą jemy?);
b) Gli piace il modo ......... parli. (Podoba mu się sposób, w jaki mówisz.);
c) Lo scrittore ........ ti parlo non abita più qui. (Pisarz, o którym ci mówię nie mieszka już tutaj.);
d) Ugo è l'esperto ........ gli studenti fanno domande. (Ugo jest ekspertem, któremu studenci zadają pytania.);
e) Quando vuoi portarmi il libro ........ avevamo parlato la settimana scorsa? (Kiedy chcesz przynieść mi książkę, o której rozmawialiśmy w zeszłym tygodniu?);
f) Sono i cani ........ esco ogni sera.
(To są psy, z którymi wychodzę co wieczór.);
g) Si sono fermate due macchine ........ motori usciva fumo. (Zatrzymały się dwa samochody, z których silników wydobywał się dym)
2. Uzupełnij zgodnie z regułą prezentowaną we wzorze:
Marco è la persona a cui (alla quale) telefono spesso. (Marco jest osobą, do której często dzwonię.)
a) Stavamo parlando della sua ragazza di cui ........ non parliamo mai. (Rozmawialiśmy o jego dziewczynie, o której nigdy nie rozmawiamy.);
b) I suoi genitori si sono incontrati con il direttore con cui ........ non si vedono spesso. (Jego rodzice spotkali się z dyrektorem, z którym nie widują się często.);
c) Abbiamo visto i palazzi dove ........ abitano i vostri nonni. (Widzieliśmy kamienice, w których mieszkają wasi dziadkowie.);
d) Conosci la donna a cui ........ Francesco offre i fiori? (Znasz kobietę, której Francesco wręcza kwiaty?) e) Sono i medici da cui ....... andiamo spesso. (To są lekarze, do których często chodzimy.)
Spróbujcie słuchać piosenki i czytać słowa po włosku. Później jeszcze raz, ale czytać słowa po polsku. Mam nadzieję, że się podoba.
Io non ti chiedo niente O nic cię nie proszę
Il tuo saluto indifferente mi basta Wystarczy mi twoje obojętne pożegnanie (pozdrowienie)
Ma tu non puoi più farmi
Male da starci male Nie możesz mnie bardziej pogrążyć
Non vali più di questa luna spenta Nie jesteś warta więcej niż ten wyblakły księżyc
Ricorda che dicevi a me Pamietaj, jak mówiłaś mi
Lascia che io sia il tuo brivido più grande Pozwól, bym została twoim największym pragnieniem
Non andare via accorciamo le distanze Nie odchodź, skróćmy te dystanse
Nelle lunghe attese tra di noi Podczas długich oczekiwań
Io non ho confuso mai Nigdy nie pomyliłem
Braccia sconosciute con le tue Nieznanych mi ramion z Twoimi
e parli e scherzi e ridi Mówisz, żartujesz, śmiejesz się
Ti siedi e poi mi escludi sento addosso Siadasz, i tak mnie wyrzucisz, czuję to
Sorrisi che conosco sorrisi sulla pelle
Znajome uśmiechy, czuję je na skórze
Quando eravamo terra e stelle Gdy byliśmy ziemią i gwiazdami
Adesso se tu mi vuoi e se lo vuoi Teraz, jeśli mnie chcesz, jesli tego chcesz
Lascia che io sia il tuo brivido più grande Pozwól, abym został twoim największym pragnieniem
E non andare via accorciamo le distanze
I nie odchodź, skróćmy te dystanse
Nelle lunghe attese tra di noi Podczas długich oczekiwań
Io non ho confuso mai Nigdy mi nie przeszkadzały
I tuoi pensieri mi sfiorano Twoje myśli dotykające mnie lekko
Ti vengo incontro e più niente è importante Idę ci naprzeciw, nic już nie jest ważne
Solo... Tylko...
E se lo vuoi
I jeśli tego chcesz
Lascia che io sia il tuo brivido più grande
Pozwól, abym został twoim najwiekszym pragnieniem
E non andare via non sei più così distante Nie odchodź, nie jesteś już tak daleka
Quello che c'è stato tra di noi To, co miedzy nami zaszło
Io non l'ho confuso mai Wcale mi nie drażni
I tuoi pensieri mi sfiorano Twoje mysli dotykają mnie lekko
Ed il passato si arrende al presente A przeszłość poddaje się teraźniejszości
mój przyjaciel .........il mio amico...... twoja gazeta ..........il tuo giornale...... wasze błędy ...........i vostri sbagli...... jej kraj ...........il suo paese...... ich szkoła ...........la loro scuola...... jego sweter ...........il suo maglione ......
Na dzisiejszej lekcji zajmiemy się zaimkami względnymi. Podam teorię, a w następnym poście ćwiczenia. Zapraszam!
Zaimek względny to część mowy, której zadaniem jest wprowadzenie zdania podrzędnego, odnosząc się do wspomnianych wcześniej pojęć, osób, sytuacji. W ęzyku włoskim wyróżniamy kilka takich zaimków, wśród których: che, cui, chi, dove, quanto.
Zaimek względny "che"
"Che" jest zaimkiem nieodmiennym, co oznacza, iż w każdym rodzaju i liczbie ma taką samą formę. Jest równoznaczne z zaimkami: il quale, i quali, la quale, le quali. Może zastąpić w zdaniu podmiot. Przykłady:
Marco ha incontrato una delle sue amiche che frequentava la stessa scuola.Marco spotkał jedną ze swoich przyjaciółek, która chodziła do tej samej szkoły. Abbiamo perso i soldi che ci hanno regalato i nostri genitori.
Zgubiliśmy pieniądze, które sprezentowali nam nasi rodzice.
Jak widać w powyższych przykładach, zaimek "che" może zastępować podmiot - zdanie pierwsze lub wprowadzać dopełnienie zdania względnego - zdanie drugie. Jeśli jednak zaimek "che" poprzedzilibyśmy rodzajnikiem określonym, zmienia ono swoje znaczenie: Francesco si comporta sempre bene il che dimostra la sua responsabilità.
Francesco zawsze dobrze się zachowuje, co pokazuje jego odpowiedzialność.
Przyimek "che" mógłby też zostać poprzedzony rodzajnikiem ściągnięty, jak w poniższym przykładzie:
Mi hai detto tutta la verità sull'incidente del che ti ringrazio.
Powiedziałeś mi całą prawdę na temat wypadku, za co ci dziękuję.
Zaimek względny "cui" Zaimek ten jest nieodmienny i zazwyczaj poprzedzony przyimkiem. Zobaczmy zilustrowanie powyższej reguły na przykładach:
Mi hai portato il giornale di cui(del quale) avevamo parlato la settimana scorsa?
Przyniosłaś mi ten dziennik, o którym rozmawialiśmy w zeszłym tygodniu?
Ci sono persone con cui (con le quali) non si può parlare apertamente.Są osoby, z którymi nie można otwarcie rozmawiać.
Jak widzimy w przedstawionych zdaniach, zaimek "cui" można byłoby zastąpić zaimkami względnymi poprzedzonymi rodzajnikami ściągniętymi (np. del quale, con le quali). W miejsce wyrażenia przyimkowego "a cui" bardzo często używamy samego zaimka "cui", pozbawionego przyimka, np.:
Lui si riflette tutto il tempo chi è stata la persona cui ho telefonato oggi.On zastanawia się cały czas, kim była osoba, do której dziś zadzwoniłam.
Zaimek względny "chi"
Chi non lavora, non mangia.Kto nie pracuje, ten nie je. Chi non vuole andare a scuola può rimanere a casa.
Kto nie chce iść do szkoły, może zostać w domu.
Zaimek względny "dove" Zaimek ten jest względny jeśli określa relację pomiędzy zdaniem nadrzędnym a zdaniem podrzędnym; w innych wypadkach funkcjonuje jako przysłówek miejsca. Przykłady:
Mi sono seduto a un tavolo dove aspettavo Monica.Usiadłem sobie przy stole, gdzie czekałem na Monikę.
Ci siamo incontrati davanti al bar dove lavora mia sorella.
Spotkaliśmy się przed barem, w którym pracuje moja siostra.
Zaimek względny "quanto" Pełni on rolę zaimka względnego, jeśli został użyty w znaczeniu "quello che", w innych wypadkach jest pytajnikiem (ile?) albo służy do porównywania cech (tanto...quanto - taki...jak). Przykłady zdań, w których "quanto" jest zaimkiem względnym, przedstawiamy poniżej:
Abbiamo ascoltato quanto (quello che) volevate.Wysłuchaliśmy tego, co chcieliście.
Il medico ha ricevuto quanti (quelli che) sono venuti.
Lekarz przyjął tych, którzy przyszli.